Madaxweynayaashii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed iyo Xasan Sheekh Maxamuud ayaa shir jaraa’id oo ay caawa ku qabteen magaalada Muqdisho waxay uga hadleen arrimo dhow ah, oo ku saabsan xaaladda siyaasadeed ee dalka.
Ugu horeyn Sheekh Shariif oo ka hadlay shirkaas jaraa’id ayaa sheegay inay soo dhaweynayaan shirkii uu maanta uu guddoomiyaha Aqalka Sare ugu baaqay inay isugu yimaadaan dhinacyada siyaasadda dalka, isla markaana ay guddoomiyah Aqalka Sare uga mahad celinayaan go’aankaas, kuna dhiira gelinayaan inuu ka mira dhaliyo.
Sheekh Shariif ayaa sheegay in kulamadii ay shalay iyo maanta la qaateen guddoonka golaha shacabka looga hadlay sidii wadatashi looga yeelan halaa arrimaha doorashooyinka, isla markaana ay guddoomiyaha golaha shacabka iyo ku xigeenkiisa koowaad ay uga magad celinayaan sida ay ugu yimaadeen oo wadatashiga ay ula yeesheen.
Sheekh Shariif ayaa ka deyriyay xaaladda ammaan ee dalka, isagoo sheegay in ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM aysan isku howlin la dagaalanka Al-Shabaab oo dhibaato ku haya shacabka Soomaaliyeed, isagoo gaabiska dhanka ammaanka dalka ku eedeeyay madaxda dowladda federaalka.
“Waxaa jira ciidamo aan qeyb ka aheyn AMISOM oo dowladaha deriska ah ay leeyihiin oo markii ay doonaan dalka soo gala, kuwaas oo geysta dembiyo, arintaas ka soo hor geeda heshiiska ay ku joogaan ciidamada AMISOM, waa kalsooni darro in lagu soo daro ciidamo aan ka tirsaneyn oo dalka aan shirci ku joogin, waxaan rabnaa in sumcada AMISOM aan lagu ciyaarin, sidaas dartee beesha caalamka waxaan ugu baaqeynaa in ciidamadaas si deg deg ah dalka looga saaro falalka ay geysteena lagula xisaabtamo,” ayuu yiri Sheekh Shariif.
Sidoo kale Shariif Sheekh ayaa sheegay in madaxweynaha Soomaaliya uusan daacad ka aheyn wadahadallada Somaliland, isla markaana uu hada u badelay olaole uu doorashada ku galayo, balse ay arrintaasi ay ka weyn tahay wax olole lagu galo.
“Walaaleheen reer Somaliland dhib baa ku dhacay, aniga iyo madaxweyne Xasan xiligeenii waxaan la furnay wadahadal, balse aad ayaan uga xunahay wixii dhacayey maalmahaan dambe oo madaxweyne Farmaajo uu ku hadlayey, taas oo aan u fiicnyn walaaltinimada iyo isu soo dhawaanshaha labada dhinac,” ayuu yiri.
“Waxaan leenahay shisheeyuhu gacmaha halaka baxo arrimaha u dhaxeeya Soomaaliya iyo Somaliland, si gaar ah walaaleheen Itoobiya waxaan leenahay la isma aaminsana marka faraha Itoobiya hakala baxdo arrimaha Soomaaliya, madaxda dowladda federaalkana waxaa hada looga baahanyahay in dalku doorasho aado, aysan olole ka dhigan arrinta Somaliland oo waqti dheer u baahan” ayuu yiri Sheekh Shariif.
Dhinaca kale, madaxweynihii hore ee dalka Xasan Sheekh Maxamuud oo isna ka hadlay shirkaas ay caawa warbaahinta kula hadleen madaxda Madasha Xisbiyada Qaran ayaa sheegay in dalkan lagu wadi jiray wadatashi, balse hada ay xaaladu sidii hore ka bedelanyahay.
“Mudane Madaxweyne ha aamusnaane dadka lahadal oo u sheeg waxa dalka ka jira haddii ay guul jirto iyo hadii guul darro jirtaba, sababtoo ah dalku waa dalkoodii, laakiin waxa dalkeena ka jira ma’ahan in Abiy Axmed noo sheego, hadda maalin dhaweyto wax yaabo aan in la sheego ku habooneyn ayuu u sheegay, waxaasna dowladeenu marabto inay noo sheegto, waxay dowlad u tahay inay heshiis la gasho dowlad kale, laakiin hada anaga iyo Itoobiya taariikhdii xumeyd ee na dhex martay oo sii dhamaaneysay hadda waxay abuurtay shaki hor leh,” ayuu yiri Xasan Sheekh.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa arrinta doorashada ku tilmaamay mid lamid ah gacan calool ku jirta oo illaa hadda aysan cidna aqoon nuuca ay noqoneyso daarashada dalka lagu wado inay ka bilaabato dabayaaqada sanadkan.
Sidoo kale waxa uu soo hadal qaaday arrinta badda waxa uu sheegay in arrinta badda uu marar badan ka hadaly, balse uusan ka aamusi karin oo ay gubeyso, su’aalo badana uu iska weydiinayo waxa dhici doona iyo nuuc ay noqon doonto guusha ay ka gaari kato Soomaaliya.
“Arinta badda dayacaa ka jira , dayacaas waxaa laga yaabaa sida aan u tuhun sanahay in uusan aheyn, laakiin waxaan rabnaa in naloo sheego, oo dadka Soomaaliyeed la yiraahdo sidaan ayey wax u jiraan, balse seddax jeer in Kenya waxa ay rabtay loo yeelo, wax aqliga bani’aadamka iyo sharciyada caalamiga ahba ay ogolyihiin maaha, maxkamaduna laba dhinac oo is heysata ayey mid u hiilinee sababta ay ku dhacday waa in dadka loo sharaxo,” ayuu hadalkiisa sii raaciyey Xasan Sheekh.
Dhanka kale Xasan Sheekh ayaa gudoomiyaha aqalka sare ku amaanay warkii maanta ka soo yeeray, isagoo ku tilmaamay oday Soomaaliyeed oo markaan uu dalku ku jiro xaaladan kala guurka ah aad loogu baahan yahay taladiisa iyo doorkiisa oo muuqda.
