Shirkadda caalamiga ah ee Maersk, oo ka mid ah hormoodka gaadiidka badda iyo saadka (logistics) ee dunida, ayaa ku dhawaaqday in dhammaan xamuulka la keenayo Muqdisho, Soomaaliya uu hadda ku waajib yahay “Electronic Cargo Tracking Note” (ECTN). Tallaabadan ayaa ka bilaabatay 12 Luulyo 2023, sida uu sharraxay war-saxaafadeed Maersk.
Sida lagu sheegay warbixinta Maersk, haddii lambarka ECTN uusan ka muuqan “bill of lading”-ga (shahaadada maraakiibta), markabka ma awoodi doono inuu soo dego xamuulka, waxaana hay’adaha dekedda Muqdisho ay ku wargelin doonaan in weelasha la hayo (“retained on board”).
Macnaha Siyaasadeed iyo Dhaqaale:
Wada-Xisaabtan iyo Ilaalinta Dakhliga Dowladda
Nidaamka ECTN wuxuu siinayaa Dowladda Federaalka Soomaaliya fursad ay ku hesho xog faahfaahsan oo ku saabsan xamuulka imanaya: shirkadda dhoofinaysa, tan qaadanaysa (consignee), nooca xamuulka, iyo qiimihiisa. Tani waxay ka caawinaysaa dowladda inay kor u qaaddo hufnaanta canshuur uruurinta, isla markaana ay yareyso musuqmaasuqa suurtagalka ah.
Xoojinta Ammaanka Dekedaha iyo Xakamaynta Xamuulka
Iyada oo ECTN ay tahay qaab digital ah oo lagu maamulo warbixinta xamuulka, waxay u ogolaanaysaa maamulka dekedaha inay si dhow ula socdaan maraakiibta imanaya. Tani waxay yareyn kartaa khataraha ammaanka—sida xamuullo qarsoon ama sharci-darro ah.
Jawaab-dhig Istaraatiiji ah oo Ka Hortagaya Somaliland
Nidaamkan ayaa sidoo kale lagu eegi karaa mid siyaasadeed: dowladda federaalku waxay muujinaysaa awooddeeda sharci inay maamusho nidaamyada ganacsiga badda ee dalka oo dhan. Tani waxay noqon kartaa “weji-gabax” u ah Somaliland, oo horey u shaacisay inay doonayso inay hirgeliso nidaam lamid ah ECTN si gooni ah uga shaqeeya dekedaha ay maamusho.
Tusaalaha Maersk: Dhaqan-qaadasho Degdeg ah
In shirkad sida Maersk — mid ka mid ah kuwa ugu waaweyn ee saadka caalamiga ah — ay si dhaqso ah u hoggaansato nidaamka ECTN ee Soomaaliya, waxay muujineysaa kalsoonida ay shirkadaha waaweyni ku qabaan go’aannada dowladda federaalka.
Tani waxay u keeni kartaa dowladda fursado badan oo dhaqaale iyo maamulka dekedaha mustaqbalka ah.
Caqabadaha iyo Su’aalaha:
Ma jiraan caqabado farsamo oo ka iman kara hirgelinta buuxda ee ECTN, sida hubinta saxda ah ee xogta xamuulka iyo isku halaynta nidaamka CTN online-ka?
Sidee shirkadaha kale ee maraakiibta iyo saadka (aan ahayn Maersk) uga falcelin doonaan go’aankan – ma raaci doonaan si dhaqso leh, mise waxaa jiri doona iska caabin?
Maxaa ka iman kara dhinaca diblomaasiyadda gudaha haddii Somaliland ay isku daydo inay hirgeliso ECTN gooni ah, iyadoo dowladda federaalka ee Soomaaliya ay sheegato
mas’uuliyad guud?
Ugu danbayn Go’aanka Maersk ee ku dhawaaqista ECTN-ka Soomaaliya waa tallaabo istaraatiiji ah oo isku xiraysa arrimo dhaqaale, ammaanka dekedaha, iyo awoodda siyaasadeed ee dowladda federaalka.
Haddii si wanaagsan loo maamulo, waxay noqon kartaa fursad weyn oo lagu qaabeeyo ganacsiga badda iyo dakhliga canshuuraha ee Soomaaliya. Laakiin sidoo kale, waxay keeni kartaa loolan siyaasadeed iyo farsamo oo u baahan in si taxadar leh loo xalliyo.
